[Έκθεση] Αιτία θανάτου: Ευθανασία

[kaleidoscope]

Εργα καλλιτεχνών/ψυχικά ασθενών...

ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ

Ενα σημαντικό εικαστικό γεγονός θα φιλοξενήσει τον Απρίλιο η Θεσσαλονίκη. Στους χώρους του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, στη Μονή Λαζαριστών, θα παρουσιαστούν 96 έργα της περίφημης Συλλογής Πρίντσχορν της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, φιλοτεχνημένα από 18 καλλιτέχνες/ψυχικά ασθενείς, οι οποίοι υπήρξαν θύματα του προγράμματος ευθανασίας των ναζί.

Η έκθεση, που μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη από την Αθήνα, όπου οργανώθηκε για πρώτη φορά το χειμώνα που πέρασε στο Μουσείο Μπενάκη, έχει τίτλο «Αιτία θανάτου: Ευθανασία», όπως λέει στον «Α» η διευθύντρια του ΚΜΣΤ, Μαρία Τσαντσάνογλου. Τα εγκαίνια θα γίνουν στις 8 Απριλίου. Η κ. Τσαντσάνογλου διευκρινίζει ότι η έκθεση δεν υπήρχε στον αρχικό προγραμματισμό του μουσείου, αλλά μπήκε εμβόλιμα στις δραστηριότητές του για τη σεζόν αυτή.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Γερμανός ψυχίατρος και ιστορικός τέχνης Χανς Πρίντσχορν (1886-1933) θέλησε να προσεγγίσει τη «σχιζοφρενική αίσθηση της ύπαρξης» όπως αυτή αποτυπωνόταν στην εξπρεσιονιστική τέχνη. Εχοντας την πεποίθηση ότι η κατανόηση της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας και κατ’ επέκταση της ανθρώπινης ύπαρξης σχετίζεται με την αμεσότητα της εικαστικής έκφρασης ψυχασθενών, ο Πρίντσχορν συγκέντρωσε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο περισσότερα από 5.000 έργα από διάφορες ψυχιατρικές κλινικές. Τα έργα αυτά συγκρότησαν τον κορμό της συλλογής του. Προσφέροντας στην παραγκωνισμένη αυτήν τέχνη και στους δημιουργούς της μία πρωτοφανή για την εποχή του εκτίμηση του έργου τους, προήγαγε την αναγνώριση της επικοινωνίας ψυχικά ασθενών με την καλλιτεχνική πρωτοπορία, αλλά και την επανένταξη των ίδιων στον ευρύτερο κοινωνικό διάλογο.

Το τμήμα της συλλογής που παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό αποτελεί παράλληλα την έκφανση μιας τραγικής τομής. Πρόκειται για την προγραμματική απαίτηση του Χίτλερ να επιτευχθεί η εξολόθρευση της «εκφυλισμένης τέχνης», όπως και ο μαζικός αφανισμός των ασυλοποιημένων πολιτών. Η έκθεση υπενθυμίζει τη μαζική δολοφονία ανυπεράσπιστων ατόμων στους θαλάμους αερίων που χρησιμοποιήθηκαν ήδη πριν από το Ολοκαύτωμα στα ψυχιατρικά άσυλα.

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της έκθεσης, θα παρουσιαστεί τον Απρίλιο και στη Θεσσαλονίκη, μετά την Αθήνα, το θεατρικό αναλόγιο «Καμίλ Κλοντέλ: Το κύμα της τρέλας». Η Λυδία Φωτοπούλου υποδύεται στο μονόλογο αυτόν τη γλύπτρια Καμίλ Κλοντέλ, που στις αρχές της δεκαετίας του 1910 κλείστηκε σε ψυχιατρείο, όπου και επρόκειτο να πεθάνει τρεις δεκαετίες αργότερα. Tο έργο, που επεξεργάστηκε δραματουργικά και σκηνοθέτησε ο Στέλιος Κρασανάκης, βασίζεται στην αλληλογραφία της Καμίλ Κλοντέλ με το μεγάλο έρωτά της, το γλύπτη Ογκίστ Ροντέν, και το μικρότερο αδελφό της, συγγραφέα-διπλωμάτη Πολ Κλοντέλ. H παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.

Πηγή: agelioforos.gr

Σχόλιο:
Το παράξενο είναι ότι για πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με την συλλογή Prinzhorn πριν από ενάμιση χρόνο μέσα από ένα κείμενο του βιβλίου γερμανικών που χρησιμοποιώ. Και σήμερα, εκεί που συζητούσα με τον ψυχίατρο που μας κάνει μάθημα για την σχέση ψύχωσης και δημιουργικότητας, μου ανέφερε αυτή την έκθεση. Όταν είχε πραγματοποιηθεί στην Αθήνα είχε μιλήσει κι αυτός στο πάνελ. Το ίδιο θα γίνει και στην Θεσσαλονίκη από ότι κατάλαβα. Θα ξαναρωτήσω τον καθηγητή για περισσότερες πληροφορίες.

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[kaleidoscope]

Τα εγκαίνια θα γίνουν το Σάββατο 9 Απριλίου στις 20.00 στην Μονή Λαζαριστών.
Το panel που έλεγα θα γίνει την Κυριακή 10 Απριλίου στο Ινστιτούτο Goethe στις 11.00 (αν και αυτό δεν το έχω επιβεβαιώσει ακόμη).
Στο panel θα μιλήσουν οι: Ν. Τζαβάρας, Π. Βασιλειάδης, Κ. Κοσκινά, Γ. Κατσάγγελος, Θ. Καραβάτος κι ένας ακόμη που δεν μπορώ να διαβάσω το όνομα του.

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[kaleidoscope]

Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία
σε συνεργασία με το Goethe Institut

Ημερίδα με θέμα

«Δημιουργικότητα και Παραφροσύνη»
Κυριακή 10 Απριλίου
Αίθουσα του Goethe-Institut Θεσσαλονίκης
Βασ. Όλγας 66, 54642 Θεσσαλονίκη

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
11:00 - 11:15 Χαιρετισμοί

11:15 - 12:15 Α’ Στρογγύλη Τράπεζα με θέμα : «Δημιουργικές πλευρές της
παραφροσύνης»
Συντονιστής :
Ι. Γκιουζέπας, Καθηγητής Ψυχιατρικής,
Αντιπρόεδρος Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας
Εισηγητές :
• Ν. Τζαβάρας, Καθηγητής Ψυχιατρικής
Πρόεδρος Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας
«Σχέση Τέχνης και Ψυχοπαθολογίας»
• Σ. Κρασανάκης, Ψυχίατρος – Δραματοθεραπευτής – Σκηνοθέτης
«Αναπαραστάσεις και Μεταφορές της Παραφροσύνης»
• Π. Βασιλειάδης, Ψυχίατρος, Διδάκτωρ ΑΠΘ
«Ιστορική αναδρομή στην τέχνη των αποκλεισμένων και η
επίδρασή της στη σύγχρονη τέχνη»

12:15 - 12:30 Διάλειμμα

12:30 - 13:30 Β’ Στρογγύλη Τράπεζα με θέμα : «Η τέχνη των αποκλεισμένων»
Συντονίστρια :
Κ. Κοσκινά, Ιστορικός Τέχνης, Μουσειολόγος
Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΚΜΣΤ
Εισηγητές :
• Κ. Κοσκινά
«Συλλογές περιθωριακής τέχνης στην Ευρώπη»
• Θ. Καράβατος, Καθηγητής Ψυχιατρικής
«Η εκφραστική δύναμη της παραφροσύνης και η ναζιστική
αντίληψη περί εκφυλισμένης τέχνης»
• Γ. Κατσάγγελος, Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών, Α.Π.Θ.
«Οι κρυμμένες εικόνες»

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.

[heidi.enjoy]

Μέχρι πότε θα είναι στη Θεσσαλονίκη η έκθεση?

 

Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 13 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.