Scandal
Διαχειριστής
Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 35 ετών, Φοιτητής του τμήματος Πληροφορικής ΟΠΑ και μας γράφει απο Περιστέρι (Αττική). Έχει γράψει 16,912 μηνύματα.
23-08-07
00:58
::: Γενικά :::..
Η περίληψη είναι ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης ενός κειμένου. Με αυτήν επιδιώκεται:
Για να αξιολογηθεί ένα κείμενο περίληψης, συνεξετάζεται:
::: Το περιεχόμενο της περίληψης :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
::: Η γλώσσα και το ύφος της περίληψης (έκφραση) :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
::: Η δομή του περιληπτικού κειμένου :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
::: Γενική Θεώρηση :::..
Η προσπάθεια για αξιολόγηση της περίληψης με την αναλυτική μέθοδο και την πρόσθεση των επιμέρους βαθμών δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται μια συνολική θεώρηση του γραπτού πριν την τελική βαθμολογία. Άλλωστε περιεχόμενο, μορφή (έκφραση) και δομή ουσιαστικά δεν διαχωρίζονται. Στη συνολική θεώρηση της περίληψης θα συνεκτιμηθούν για την τελική βαθμολογία όλα τα κριτήρια από την πρωτοτυπία στη συγκρότηση και το ύφος έως την εικόνα του γραπτού (καθαρογραμμένο κείμενο, ευανάγνωστη γραφή).
Διευκρινίσεις
::: Διαδικασία για την απόδοση περίληψης :::..
1. Επισημαίνουμε το θεματικό κέντρο του κειμένου.
2. Διακρίνουμε τα ουσιώδη στοιχεία του κειμένου από τα επουσιώδη
3. Δίνουμε συνοπτικά το περιεχόμενο κάθε παραγράφου ή νοηματική ενότητα ή κεφαλαίου (ανάλογα με την έκταση του κειμένου ή της περίληψης που επιθυμούμε).
4. Χρησιμοποιούμε προσωπική έκφραση:
Δεν αρκεί κάποιος να επαναλαμβάνει κάθε φράση αφαιρώντας όσο το δυνατόν περισσότερες λέξεις και βρίσκοντας συνώνυμα των λέξεων, γιατί τότε πρόκειται για μηχανική εργασία σύντμησης του κειμένου και όχι για μια εργασία βαθύτερης κατανόησής του.
5. Σεβόμαστε το νόημα του κειμένου: αποδίδουμε στην περίληψη το περιεχόμενο του κειμένου, χωρίς να σχολιάζουμε ή να κρίνουμε τα αναφερόμενα σε αυτό, έστω κι αν διαφωνούμε με αυτά.
6. Εφαρμόζουμε τις τεχνικές σύμπτυξης
8. Αποφεύγουμε να κάνουμε περίληψη της κάθε παραγράφου, διότι θα δημιουργηθούν πολλές παράγραφοι. Αντίθετα, δύο ή περισσότερες παραγράφους που συνδέονται νοηματικά τις συμπτύσουμε σε μία.
9. Ελέγχουμε την έκταση της περίληψης: λέξη θεωρείται κάθε σύνολο από γράμματα χωρισμένο από τα προηγούμενα ή τα επόμενα με ένα κενό ή ένα σημείο στίξης.
Το κατά συνέπεια μετράει για δύο λέξεις, ενώ το συνεπώς για μία.
Στην ανακοίνωση του θέματος αναφέρεται ο αριθμός των λέξεων που επιτρέπονται με ένα ποσοστό 10% πάνω ή κάτω.
Όταν ζητείται περίληψη, γενικά, εννοούμε συνήθως σύμπτυξη του κειμένου στο 1/3. Δεν προσπαθούμε να μειώσουμε στο 1/3 κάθε πρόταση ή ένα σύνολο από προτάσεις. Αντίθετα, όταν έχουμε φτάσει στη μέση της εργασίας, ελέγχουμε εάν έχουμε σεβαστεί τον επιτρεπόμενο αριθμό λέξεων ' εάν όχι, τότε κάνουμε τις αναγκαίες διορθώσεις, προτού συνεχίσουμε.
Εάν πάλι η περίληψη είναι πολύ σύντομη ίσως έχουμε ξεχάσει ορισμένα σημαντικά στοιχεία του κειμένου. Εάν, τέλος, η περίληψη είναι υπερβολικά εκτενής, αυτό ίσως οφείλεται στο ότι περιέχει λεπτομέρειες, άχρηστα παραδείγματα. Καθώς συγκρίνουμε το πρότυπο με τη σύντμηση, καταργούμε τα στοιχεία εκείνα της περίληψης που δεν αναφέρονται στα ουσιώδη σημεία του πρωτοτύπου. Τέλος, αν ο μετασχηματισμός είναι ''φλύαρος'' βελτιώνουμε την τεχνική της προσαρμογής.
10. Ολοκληρώνουμε την περίληψη μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα (μέχρι 45 λεπτά στις 3 ώρες), ώστε να αφιερώσουμε τον ανάλογο χρόνο και για τις υπόλοιπες ασκήσεις ή εργασίες.
Δόκιμες - στερεότυπες ενάρξεις περιληπτικού κειμένου
Η περίληψη είναι ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης ενός κειμένου. Με αυτήν επιδιώκεται:
- Η κατανόηση του κειμένου.
- Η πληροφόρηση των άλλων με λιτό και σαφή τρόπο για το περιεχόμενο του κειμένου.
- Η διάκριση του αναγκαίου από το περιττό τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη γλώσσα του κειμένου.
- Η δόμηση ενός νέου κειμένου με συνοχή και συνεκτικότητα.
Για να αξιολογηθεί ένα κείμενο περίληψης, συνεξετάζεται:
- το περιεχόμενο της περίληψης (12 μονάδες)
- τη γλώσσα και το ύφος (8 μονάδες)
- τη δομή (5 μονάδες)
::: Το περιεχόμενο της περίληψης :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
- Η σύλληψη του νοηματικού κέντρου του κειμένου.
- Η επιλογή των σημαντικών ιδεών-πληροφοριών του κειμένου.
- Η πληρότητα κατανόησης του κειμένου.
- Αδυναμία κατανόησης ή απόκλιση από το νοηματικό κέντρο του κειμένου.
- Επιλογή δευτερευουσών ιδεών-πληροφοριών σε βάρος των κύριων-σημαντικών.
- Η ατελής (μερική) κατανόηση του κειμένου.
::: Η γλώσσα και το ύφος της περίληψης (έκφραση) :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
- Η χρήση του κατάλληλου ύφους για τη συγκεκριμένη μορφή κειμένου (πληροφοριακό ύφος).
- Η ικανότητα πύκνωσης του κειμένου μέσα από διάφορες τεχνικές (γενίκευση, αναδιατύπωση κτλ.).
- Η ορθή χρήση της γλώσσας στο επίπεδο της ορθογραφίας, της στίξης, της σύνταξης και του λεξιλογίου.
- Η αξιολόγηση με την άσκηση άμεσης ή έμμεσης κριτικής-σχολιασμού στις ιδέες-πληροφορίες του κειμένου.
- Η αυτούσια-στείρα μεταφορά λέξεων και φράσεων του αρχικού κειμένου στη περίληψη.
- Οι αποκλίσεις από τους κανόνες της Νεοελληνικής Γραμματικής και του Συντακτικού της νέας ελληνικής στην ορθογραφία, στη στίξη, στη σύνταξη και το λεξιλόγιο (επαναλήψεις, ασάφειες, έλλειψη ακριβολογίας κτλ.).
::: Η δομή του περιληπτικού κειμένου :::..
Θετικά στοιχεία θεωρούνται:
- Η ικανότητα παρακολούθησης ή αναδιοργάνωσης της δομής του αρχικού κειμένου και η παρουσίαση με λογική ακολουθία των βασικών ιδεών.
- Η σύνταξη ενός κειμένου με ομαλή ροή και συνοχή.
- Η επιτυχής χρήση των διαρθρωτικών λέξεων ή φράσεων.
- Η τυποποιημένη μεταφορά της πορείας του αρχικού κειμένου που οδηγεί σε μακροσκελή περίληψη.
- Η άτακτη παράθεση των ιδεών-πληροφοριών του κειμένου.
- Η έλλειψη συνοχής και αλληλουχίας μεταξύ των μερών-προτάσεων της περίληψης.
::: Γενική Θεώρηση :::..
Η προσπάθεια για αξιολόγηση της περίληψης με την αναλυτική μέθοδο και την πρόσθεση των επιμέρους βαθμών δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται μια συνολική θεώρηση του γραπτού πριν την τελική βαθμολογία. Άλλωστε περιεχόμενο, μορφή (έκφραση) και δομή ουσιαστικά δεν διαχωρίζονται. Στη συνολική θεώρηση της περίληψης θα συνεκτιμηθούν για την τελική βαθμολογία όλα τα κριτήρια από την πρωτοτυπία στη συγκρότηση και το ύφος έως την εικόνα του γραπτού (καθαρογραμμένο κείμενο, ευανάγνωστη γραφή).
Διευκρινίσεις
- Η περίληψη έχει πληροφοριακό χαρακτήρα, οπότε η εισαγωγή της είναι προτιμότερο να ξεκινά με αναφορά στο συγγραφέα ή στο κείμενο. Μια εισαγωγή κατευθείαν από τις ιδέες - πληροφορίες του κειμένου είναι και αυτή αποδεκτή με τη λογική ότι ο γράφων ταυτίζεται με το συγγραφέα του κειμένου, ο οποίος επιχειρεί να πυκνώσει το κείμενό του.
- Η περίληψη μπορεί να υποκαταστήσει το αρχικό κείμενο σε περιπτώσεις που θέλουμε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να πάρουμε μια ιδέα για το περιεχόμενο του κειμένου.
- Είναι προσωπική δημιουργία αλλά σε καμία περίπτωση δεν προδίδει το πνεύμα του συγγραφέα.
::: Διαδικασία για την απόδοση περίληψης :::..
1. Επισημαίνουμε το θεματικό κέντρο του κειμένου.
2. Διακρίνουμε τα ουσιώδη στοιχεία του κειμένου από τα επουσιώδη
3. Δίνουμε συνοπτικά το περιεχόμενο κάθε παραγράφου ή νοηματική ενότητα ή κεφαλαίου (ανάλογα με την έκταση του κειμένου ή της περίληψης που επιθυμούμε).
4. Χρησιμοποιούμε προσωπική έκφραση:
Δεν αρκεί κάποιος να επαναλαμβάνει κάθε φράση αφαιρώντας όσο το δυνατόν περισσότερες λέξεις και βρίσκοντας συνώνυμα των λέξεων, γιατί τότε πρόκειται για μηχανική εργασία σύντμησης του κειμένου και όχι για μια εργασία βαθύτερης κατανόησής του.
5. Σεβόμαστε το νόημα του κειμένου: αποδίδουμε στην περίληψη το περιεχόμενο του κειμένου, χωρίς να σχολιάζουμε ή να κρίνουμε τα αναφερόμενα σε αυτό, έστω κι αν διαφωνούμε με αυτά.
6. Εφαρμόζουμε τις τεχνικές σύμπτυξης
- Αντικαθιστούμε μια απαρίθμηση με ένα περιεκτικό όρο:
ο τύπος, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, το διαδίκτυο = τα μέσα ενημέρωσης (-5 λέξεις). - Αντικαθιστούμε μια περίφραση με μία λέξη:
οι απαίδευτοι κυρίως είναι αυτοί που έχουν προκαταλήψεις = οι απαίδευτοι κυρίως είναι προκατειλημμένοι (-3 λέξεις). - Καταργούμε την έμφαση (αν βέβαια αυτή η αλλαγή μας επιτρέπει να μείνουμε πιστοί στο κείμενο):
Η εκπαίδευση είναι εκείνη η οποία παραμελείται ιδιαίτερα και ανεπίτρεπτα από το κράτος = Η εκπαίδευση παραμελείται ανεπίτρεπτα από το κράτος (-6 λέξεις). - Αντικαθιστούμε μια σχέση αιτίου - αποτελέσματος ανάμεσα σε δύο προτάσεις με άνω τελεία:
Ο ρόλος της οικογένειας στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού έχει περιοριστεί σημαντικά γιατί παράγοντες όπως το σχολείο ή η τηλεόραση επεμβαίνουν καθοριστικά στον τομέα = Ο ρόλος της οικογένειας στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού έχει περιοριστεί σημαντικά το σχολείο και η τηλεόραση επεμβαίνουν καθοριστικά σε αυτόν τον τομέα (- 3 λέξεις). - Αντικαθιστούμε ένα προθετικό σύνολο με ένα επίρρημα:
συμπεριφέρθηκε με πολύ μεγάλη σκληρότητα και απανθρωπιά = συμπεριφέρθηκε πολύ σκληρά και απάνθρωπα (-2 λέξεις). - Καταργούμε τις συμπληρωματικές προτάσεις. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε ένα επίρρημα, ένα απαρέμφατο, ένα ουσιαστικό, μια παράθεση:
είναι φανερό πως το πρόβλημα έχει οξυνθεί και η κατάσταση επιβάλλει την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών = η όξυνση του προβλήματος επιβάλλει την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών (-6 λέξεις). - Αντικαθιστούμε την παθητική σύνταξη με την ενεργητική:
σημαντικές αποφάσεις ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό = ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε σημαντικές αποφάσεις (-1 λέξη). - Αντικαθιστούμε ένα αρνητικό ρήμα με το αντίστοιχο καταφατικό:
δε δέχτηκε να συμβιβαστεί με την υπάρχουσα κατάσταση = αρνήθηκε να συμβιβαστεί με την υπάρχουσα κατάσταση (-1 λέξη). - Αντικαθιστούμε μια αναφορική πρόταση με ένα επίθετο:
πρέπει να στιγματίζεται ο πολιτικός εκείνος που ενώ δίνει υποσχέσεις δεν τις εκπληρώνει = πρέπει να στιγματίζεται ο δημαγωγός πολιτικός (-7 λέξεις). - Αντικαθιστούμε μια δευτερεύουσα πρόταση (χρονική, αιτιολογική, υποθετική κ.α) με ένα επίθετο ή μια μετοχή στην αρχή της πρότασης ή με ένα προθετικό σύνολο:
επειδή οι κυβερνήσεις αδιαφόρησαν για το ζήτημα, αυτό διαιωνίστηκε = εξαιτίας της αδιαφορίας των κυβερνήσεων το ζήτημα διαιωνίστηκε (-1 λέξη). - Αποφεύγουμε τον πλάγιο λόγο και πολύ περισσότερο τη χρήση παρελθοντικού χρόνου.
Δεν γράφουμε π.χ. Ο αρθρογράφος υποστήριξε ότι... ΑΛΛΑ η αλόγιστη επέμβαση στη φύση, υποστηρίζει ο αρθρογράφος, εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την ανθρωπότητα (-1 λέξη). - Αποφεύγουμε τις ερωτήσεις, ευθείες και πλάγιες και τις αποδίδουμε με προτάσεις κρίσεως, διότι έτσι ο λόγος γίνεται συντομότερος:
υπάρχει πλέον κανείς σήμερα που να πιστεύει ότι η βία και η ανομία πρέπει να αντιμετωπίζονται από το κράτος με βία; = η βία και η ανομία δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται από το κράτος με βία (-7 λέξεις).
8. Αποφεύγουμε να κάνουμε περίληψη της κάθε παραγράφου, διότι θα δημιουργηθούν πολλές παράγραφοι. Αντίθετα, δύο ή περισσότερες παραγράφους που συνδέονται νοηματικά τις συμπτύσουμε σε μία.
9. Ελέγχουμε την έκταση της περίληψης: λέξη θεωρείται κάθε σύνολο από γράμματα χωρισμένο από τα προηγούμενα ή τα επόμενα με ένα κενό ή ένα σημείο στίξης.
Το κατά συνέπεια μετράει για δύο λέξεις, ενώ το συνεπώς για μία.
Στην ανακοίνωση του θέματος αναφέρεται ο αριθμός των λέξεων που επιτρέπονται με ένα ποσοστό 10% πάνω ή κάτω.
Όταν ζητείται περίληψη, γενικά, εννοούμε συνήθως σύμπτυξη του κειμένου στο 1/3. Δεν προσπαθούμε να μειώσουμε στο 1/3 κάθε πρόταση ή ένα σύνολο από προτάσεις. Αντίθετα, όταν έχουμε φτάσει στη μέση της εργασίας, ελέγχουμε εάν έχουμε σεβαστεί τον επιτρεπόμενο αριθμό λέξεων ' εάν όχι, τότε κάνουμε τις αναγκαίες διορθώσεις, προτού συνεχίσουμε.
Εάν πάλι η περίληψη είναι πολύ σύντομη ίσως έχουμε ξεχάσει ορισμένα σημαντικά στοιχεία του κειμένου. Εάν, τέλος, η περίληψη είναι υπερβολικά εκτενής, αυτό ίσως οφείλεται στο ότι περιέχει λεπτομέρειες, άχρηστα παραδείγματα. Καθώς συγκρίνουμε το πρότυπο με τη σύντμηση, καταργούμε τα στοιχεία εκείνα της περίληψης που δεν αναφέρονται στα ουσιώδη σημεία του πρωτοτύπου. Τέλος, αν ο μετασχηματισμός είναι ''φλύαρος'' βελτιώνουμε την τεχνική της προσαρμογής.
10. Ολοκληρώνουμε την περίληψη μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα (μέχρι 45 λεπτά στις 3 ώρες), ώστε να αφιερώσουμε τον ανάλογο χρόνο και για τις υπόλοιπες ασκήσεις ή εργασίες.
Δόκιμες - στερεότυπες ενάρξεις περιληπτικού κειμένου
- Στο κείμενο υποστηρίζεται........
- Στο δοκιμιακό αυτό κείμενο ο συγγραφέας πραγματεύεται......
- Ο συγγραφέας, αναφερόμενος στο ρόλο που διαδραματίζει το ....... αναγνωρίζει.......
- Το άρθρο αυτό θίγει το πολυσυζητημένο θέμα........
- Σύμφωνα με το κείμενο.........
- Ο συγγραφέας εκφράζει την πρόθεσή του ..........
- Ο συγγραφέας επιχειρεί να ανασκευάσει τα επιχειρήματα....
- Ο συγγραφέας υπερασπίζεται την άποψη........
- Ο συγγραφέας αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα.....
- Ο συγγραφέας διατυπώνει τις απόψεις του.........
- Ο συγγραφέας προσεγγίζει και διερευνά το ...........
- Κατά το συγγραφέα η πρωτοφανής..........
Σε περίπτωση που μέσω του παρόντος ή άλλου
κείμενου της ιστοσελίδας μας θίγουμε πνευματικά δικαιώματα,
παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας.
κείμενου της ιστοσελίδας μας θίγουμε πνευματικά δικαιώματα,
παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 16 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.
Scandal
Διαχειριστής
Ο Πέτρος αυτή τη στιγμή δεν είναι συνδεδεμένος. Είναι 35 ετών, Φοιτητής του τμήματος Πληροφορικής ΟΠΑ και μας γράφει απο Περιστέρι (Αττική). Έχει γράψει 16,912 μηνύματα.
11-08-07
15:11
::: Τα σημεία στίξης :::..
ΤΕΛΕΙΑ:
* Σημειώνεται στο τέλος μιας φράσης με ολοκληρωμένο νόημα και δείχνει το τέλος μίας περιόδου.
ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ:
Είναι μια μικρή διακοπή στο λόγο. Γενικά με την άνω τελεία δηλώνεται στενή σχέση με τα προηγούμενα (σαν να παίρνει η άνω τελεία τη θέση του συνδέσμου που λείπει). Χρήση της:
* Στο τέλος ημιπεριόδου όταν η δεύτερη πρόταση διασαφηνίζει την πρώτη.
Π.χ. Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι ανυπολόγιστη ʽ καταστροφή για την οποία ευθύνεται ο ίδιος ο άνθρωπος.
* Στο τέλος ημιπεριόδου όταν η δεύτερη πρόταση λειτουργεί αντιθετικά στην πρώτη.
Π.χ. Δεν πονώ ʽ υποφέρω.
* Όταν γίνεται απαρίθμηση / παράθεση στοιχείων.
Π.χ. Θέλησε να αλλάξει τον τρόπο εξέτασης ʽ να αλλάξει τον τρόπο αντιμετώπισης των μαθητών ʽ να δώσει νέα πνοή στην τάξη.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΟ:
* Χρησιμοποιείται στο τέλος μιας ερωτηματικής φράσης.
* Αν το ερωτηματικό είναι σε παρένθεση στο τέλος μιας λέξης ή φράσης, δηλώνει ειρωνεία ή αμφιβολία.
Π.χ. Πίστευε πως ήταν ο καλύτερος ποδοσφαιριστής (; )
ΘΑΥΜΑΣΤΙΚΟ:
* Σημειώνεται ύστερα από επιφωνήματα ή φράσεις που εκφράζουν θαυμασμό, χαρά, προσταγή, απορία, πόνο κ.τ.λ.
Π.χ. Πόσο φοβερή ήταν η κατάσταση!
* Αν το θαυμαστικό βρίσκεται σε παρένθεση στο τέλος μιας λέξης ή φράσης δηλώνει συνήθως αρνητική έκπληξη.
Π.χ. Παρά την αποκάλυψη της ενοχής του, αυτός επέμεινε ότι ήταν αθώος (!)
ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΕΛΕΙΑ:
* Χρησιμοποιείται όταν έχουμε ευθύ λόγο, δηλαδή όταν έχουμε τα λεγόμενα ή τα γραφόμενα κάποιου.
Π.χ. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου απάντησε: «Δεν γνωρίζω τίποτα γιʼ αυτό»
* Χρησιμοποιείται όταν ακολουθεί επεξήγηση ή απαρίθμηση ή το αποτέλεσμα μιας προηγούμενης πρότασης.
Π.χ. Ο ρόλος του πολιτικού είναι ένας: να εργάζεται για το καλό του κράτους.
ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ:
* Χρησιμοποιείται για επεξηγήσεις, παραπομπές και γενικά συμπληρώσεις.
Π.χ. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου (Ο.Η.Ε., 1948) αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια ιστορία.
ΑΠΟΣΙΩΠΗΤΙΚΑ:
* Χρησιμοποιούνται όταν θέλουμε να δείξουμε ότι μια φράση έμεινε ατέλειωτη.
Π.χ. Πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, γιατί αλλιώς…
* Όταν θέλουμε να δείξουμε αστεϊσμό ή κάτι το αντιφατικό και γιʼ αυτό παράδοξο.
Π.χ. Η καλύτερη άμυνα είναι η… επίθεση.
* Όταν υποδηλώνεται συγκίνηση.
Π.χ. Οι συνέπειες του πολέμου είναι απερίγραπτες…
ΠΑΥΛΑ:
* Παίρνει τη θέση της άνω τελείας, της διπλής τελείας ή και της παρένθεσης (στην τελευταία περίπτωση σημειώνουμε δύο παύλες).
Π.χ. Ο άνθρωπος δεν έχει συνειδητοποιήσει τα λάθη του – κι αυτό είναι πράγματι τραγικό.
Π.χ. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου – Ο.Η.Ε., 1948 – αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια ιστορία.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:
* Χρησιμοποιούνται για να κλείσουμε σε αυτά τα λόγια ενός άλλου, όταν τα αναφέρουμε όπως ακριβώς τα είπε.
Π.χ. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου απάντησε: «Δε γνωρίζω τίποτα γιʼ αυτό»
* Όταν γράφουμε μια λέξη που ανήκει στη λεγόμενη αργκό ή τη χρησιμοποιούμε μεταφορικά.
Π.χ. Ψηφίστηκε τροπολογία που εισάγει στο δημόσιο τους «κολλητούς» των βουλευτών.
* Όταν γράφουμε μια ξένη λέξη που δεν έχει αφομοιωθεί από το δικό μας κλιτικό σύστημα και δεν είναι πολύ γνωστή.
Π.χ. Η συμπεριφορά του τον κατατάσσει στα «λούμπεν» στοιχεία της κοινωνίας.
* Όταν γράφουμε μια λέξη ή φράση ειρωνικά.
Π.χ. Οι «πολιτισμένοι» λαοί βομβαρδίζουν τον άμαχο πληθυσμό.
* Όταν γράφουμε αρχαίους ή λόγιους τύπους που δεν έχουν ενσωματωθεί στη νεοελληνική.
Π.χ. Στην είσοδο του Δελφικού Μαντείου υπήρχε η προτροπή: «Γνώθι σʼ αυτόν».
* Όταν γράφουμε όρους, τίτλους, ονομασίες εφημερίδων, βιβλίων…
Π.χ. Το νέο βιβλίο τιτλοφορείται: «Στο Χατζηφράγκου».
ΑΓΚΥΛΗ:
* Χρησιμοποιείται σπάνια. Όταν περικλείει αποσιωπητικά δηλώνεται ότι παραλείπονται στοιχεία από παράθεμα.
ΚΟΜΜΑ:
Χωρίζονται με κόμμα:
* Οι όμοιοι όροι μιας πρότασης, όταν παρατάσσονται ασύνδετα.
Π.χ Η αφθονία, οι ανέσεις, η πολυτέλεια έχουν μαλθακοποιήσει τον άνθρωπο.
* Η παράθεση και η επεξήγηση.
Π.χ. Οι υπεύθυνοι για τη ζητήματα του τόπου, οι πολιτικοί, ολιγωρούν ανεπίτρεπτα.
* Η κλητική προσφώνηση
Π.χ. Κυρίες και Κύριοι, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση.......
* Οι επιρρηματικές εκφράσεις, τα επιρρήματα, τα μόρια (βεβαιωτικά - αρνητικά) στην αρχή της περιόδου, όταν συνδέουν με τα προηγούμενα.
Π.χ. Βέβαια, μερικές φορές είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση μεταξύ γονέων και παιδιών.
* Η μετοχική φράση που είναι επεξηγηματική ή μεγάλη.
Π.χ. Επιδιώκοντας πάντοτε την προσωπική ευδοκίμηση αλλά και την κοινωνική ευημερία, οι πνευματικοί άνθρωποι ανταποκρίνονται στο ρόλο τους με ευσυνειδησία.
* Οι επιρρηματικές - εμπρόθετες προτάσεις όταν είναι μεγάλες.
Π.χ. Η ανθρωπότητα, έπειτα από αιώνες σκοταδισμού και περιόδους αμάθειας και προκαταλήψεων αναγεννήθηκε πνευματικά και οδηγήθηκε σε εποχές πολιτισμικής ακμής.
* Οι ασύνδετες, κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις.
Π.χ. Ήρθε, είδε, έφυγε.
* Οι αντιθετικές προτάσεις.
Π.χ. Ο άνθρωπος εύκολα κρίνει και κατακρίνει τους άλλους, αλλά πολύ δύσκολα προβαίνει σε αυτοκριτική.
* Οι παρενθετικές προτάσεις.
Π.χ. Η ανθρωπιά, είπε ο ομιλητής, έχει χαθεί στις μέρες μας.
* Οι εξής δευτερεύουσες: αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, υποθετικές, εναντιωματικές, συμπερασματικές.
Π.χ. Πέτυχες, διότι προσπάθησες υπερβολικά.
Π.χ. Όταν κανείς θέλει κάτι, μπορεί και να το πετύχει.
Π.χ. Πρέπει να κοπιάζει κανείς, για να πετυχαίνει τους στόχους του.
Π.χ. Θα τα καταφέρεις, αν καταλάβεις το μέγιστο των δυνατοτήτων σου.
Π.χ. Αν και προσπάθησε, δεν κατάφερε να πετύχει το στόχο του.
Π.χ. Πρέπει να προσπαθήσεις πολύ, ώστε να έχεις ένα καλό αποτέλεσμα.
* Οι παραθετικές αναφορικές προτάσεις (που δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα της πρότασης).
Π.χ. Η αστυφιλία, που εξακολουθεί βέβαια να συντελείται, ζημίωσε και ζημιώνει την εθνική μας οικονομία.
* Οι ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια, όταν είναι επεξήγηση.
Π.χ. Αυτό τονίζω ακριβώς, ότι πρέπει να αποφύγουμε άλλα λάθη.
Βάζουμε κόμμα πριν από τον σύνδεσμο και όταν:
~ μεσολαβεί κάποια παρενθετική κύρια ή δευτερεύουσα πρόταση
Π.χ. Η διαφήμιση παραποιεί την αλήθεια, είπε ο ομιλητής, και δημιουργεί ψευδαισθήσεις.
~ μεσολαβεί παράθεση ή επεξήγηση
Π.χ. Ο ομιλητής, γνωστός από τα βιβλία του, και ο βοηθός του κατέβηκαν από την εξέδρα.
~ αλλάζει το υποκείμενο
Π.χ. Η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, και οι υπεύθυνοι οφείλουν να μεριμνήσουν γι αυτό.
~ υπάρχει κίνδυνος να παρεξηγήσουμε το νόημα της φράσης
Π.χ. Καταπληκτικό έργο, με ταλαντούχους ηθοποιούς, νέους και αποτελεσματικούς πειραματισμούς. (με το κόμμα πριν από το και καταλαβαίνουμε ότι η λέξη νέους είναι προσδιορισμός στη λέξη ηθοποιούς και όχι στη λέξη πειραματισμούς).
Δεν χρησιμοποιούμε κόμμα:
~ Στη συμπλεκτική και διαχωριστική σύνδεση (και, μήτε, ούτε, είτε, ή).
Π.χ. Ούτε εμφανίστηκε ούτε ειδοποίησε ότι δε θα έρθει.
~ Πριν το συγκριτικό σύνδεσμο παρά
Π.χ. Είναι προτιμότερο να καταπονείται κανείς και να πετυχαίνει παρά το αντίθετο.
~ Πριν τις ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις.
Π.χ. Ανακοίνωσε ότι δε θα συμμετάσχει στη διοργάνωση.
Π.χ. Δε θέλω να αλλάξω τις αποφάσεις μου.
Π.χ. Φοβάμαι μήπως δεν τα καταφέρω.
Π.χ. Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρω.
~ Στις μετοχικές φράσεις, όταν αυτές είναι σύντομες.
Π.χ. Γελώντας από ευτυχία μπήκαν στο σπίτι.
~ Στις αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις (που είναι απαραίτητο συμπλήρωμα του λόγου).
Π.χ. Να ανακρίνετε όποιον θεωρείτε υπεύθυνο.
ΤΕΛΕΙΑ:
* Σημειώνεται στο τέλος μιας φράσης με ολοκληρωμένο νόημα και δείχνει το τέλος μίας περιόδου.
ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ:
Είναι μια μικρή διακοπή στο λόγο. Γενικά με την άνω τελεία δηλώνεται στενή σχέση με τα προηγούμενα (σαν να παίρνει η άνω τελεία τη θέση του συνδέσμου που λείπει). Χρήση της:
* Στο τέλος ημιπεριόδου όταν η δεύτερη πρόταση διασαφηνίζει την πρώτη.
Π.χ. Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι ανυπολόγιστη ʽ καταστροφή για την οποία ευθύνεται ο ίδιος ο άνθρωπος.
* Στο τέλος ημιπεριόδου όταν η δεύτερη πρόταση λειτουργεί αντιθετικά στην πρώτη.
Π.χ. Δεν πονώ ʽ υποφέρω.
* Όταν γίνεται απαρίθμηση / παράθεση στοιχείων.
Π.χ. Θέλησε να αλλάξει τον τρόπο εξέτασης ʽ να αλλάξει τον τρόπο αντιμετώπισης των μαθητών ʽ να δώσει νέα πνοή στην τάξη.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΟ:
* Χρησιμοποιείται στο τέλος μιας ερωτηματικής φράσης.
* Αν το ερωτηματικό είναι σε παρένθεση στο τέλος μιας λέξης ή φράσης, δηλώνει ειρωνεία ή αμφιβολία.
Π.χ. Πίστευε πως ήταν ο καλύτερος ποδοσφαιριστής (; )
ΘΑΥΜΑΣΤΙΚΟ:
* Σημειώνεται ύστερα από επιφωνήματα ή φράσεις που εκφράζουν θαυμασμό, χαρά, προσταγή, απορία, πόνο κ.τ.λ.
Π.χ. Πόσο φοβερή ήταν η κατάσταση!
* Αν το θαυμαστικό βρίσκεται σε παρένθεση στο τέλος μιας λέξης ή φράσης δηλώνει συνήθως αρνητική έκπληξη.
Π.χ. Παρά την αποκάλυψη της ενοχής του, αυτός επέμεινε ότι ήταν αθώος (!)
ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΤΕΛΕΙΑ:
* Χρησιμοποιείται όταν έχουμε ευθύ λόγο, δηλαδή όταν έχουμε τα λεγόμενα ή τα γραφόμενα κάποιου.
Π.χ. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου απάντησε: «Δεν γνωρίζω τίποτα γιʼ αυτό»
* Χρησιμοποιείται όταν ακολουθεί επεξήγηση ή απαρίθμηση ή το αποτέλεσμα μιας προηγούμενης πρότασης.
Π.χ. Ο ρόλος του πολιτικού είναι ένας: να εργάζεται για το καλό του κράτους.
ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ:
* Χρησιμοποιείται για επεξηγήσεις, παραπομπές και γενικά συμπληρώσεις.
Π.χ. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου (Ο.Η.Ε., 1948) αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια ιστορία.
ΑΠΟΣΙΩΠΗΤΙΚΑ:
* Χρησιμοποιούνται όταν θέλουμε να δείξουμε ότι μια φράση έμεινε ατέλειωτη.
Π.χ. Πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, γιατί αλλιώς…
* Όταν θέλουμε να δείξουμε αστεϊσμό ή κάτι το αντιφατικό και γιʼ αυτό παράδοξο.
Π.χ. Η καλύτερη άμυνα είναι η… επίθεση.
* Όταν υποδηλώνεται συγκίνηση.
Π.χ. Οι συνέπειες του πολέμου είναι απερίγραπτες…
ΠΑΥΛΑ:
* Παίρνει τη θέση της άνω τελείας, της διπλής τελείας ή και της παρένθεσης (στην τελευταία περίπτωση σημειώνουμε δύο παύλες).
Π.χ. Ο άνθρωπος δεν έχει συνειδητοποιήσει τα λάθη του – κι αυτό είναι πράγματι τραγικό.
Π.χ. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου – Ο.Η.Ε., 1948 – αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια ιστορία.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:
* Χρησιμοποιούνται για να κλείσουμε σε αυτά τα λόγια ενός άλλου, όταν τα αναφέρουμε όπως ακριβώς τα είπε.
Π.χ. Στην ερώτηση του δημοσιογράφου απάντησε: «Δε γνωρίζω τίποτα γιʼ αυτό»
* Όταν γράφουμε μια λέξη που ανήκει στη λεγόμενη αργκό ή τη χρησιμοποιούμε μεταφορικά.
Π.χ. Ψηφίστηκε τροπολογία που εισάγει στο δημόσιο τους «κολλητούς» των βουλευτών.
* Όταν γράφουμε μια ξένη λέξη που δεν έχει αφομοιωθεί από το δικό μας κλιτικό σύστημα και δεν είναι πολύ γνωστή.
Π.χ. Η συμπεριφορά του τον κατατάσσει στα «λούμπεν» στοιχεία της κοινωνίας.
* Όταν γράφουμε μια λέξη ή φράση ειρωνικά.
Π.χ. Οι «πολιτισμένοι» λαοί βομβαρδίζουν τον άμαχο πληθυσμό.
* Όταν γράφουμε αρχαίους ή λόγιους τύπους που δεν έχουν ενσωματωθεί στη νεοελληνική.
Π.χ. Στην είσοδο του Δελφικού Μαντείου υπήρχε η προτροπή: «Γνώθι σʼ αυτόν».
* Όταν γράφουμε όρους, τίτλους, ονομασίες εφημερίδων, βιβλίων…
Π.χ. Το νέο βιβλίο τιτλοφορείται: «Στο Χατζηφράγκου».
ΑΓΚΥΛΗ:
* Χρησιμοποιείται σπάνια. Όταν περικλείει αποσιωπητικά δηλώνεται ότι παραλείπονται στοιχεία από παράθεμα.
ΚΟΜΜΑ:
Χωρίζονται με κόμμα:
* Οι όμοιοι όροι μιας πρότασης, όταν παρατάσσονται ασύνδετα.
Π.χ Η αφθονία, οι ανέσεις, η πολυτέλεια έχουν μαλθακοποιήσει τον άνθρωπο.
* Η παράθεση και η επεξήγηση.
Π.χ. Οι υπεύθυνοι για τη ζητήματα του τόπου, οι πολιτικοί, ολιγωρούν ανεπίτρεπτα.
* Η κλητική προσφώνηση
Π.χ. Κυρίες και Κύριοι, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση.......
* Οι επιρρηματικές εκφράσεις, τα επιρρήματα, τα μόρια (βεβαιωτικά - αρνητικά) στην αρχή της περιόδου, όταν συνδέουν με τα προηγούμενα.
Π.χ. Βέβαια, μερικές φορές είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση μεταξύ γονέων και παιδιών.
* Η μετοχική φράση που είναι επεξηγηματική ή μεγάλη.
Π.χ. Επιδιώκοντας πάντοτε την προσωπική ευδοκίμηση αλλά και την κοινωνική ευημερία, οι πνευματικοί άνθρωποι ανταποκρίνονται στο ρόλο τους με ευσυνειδησία.
* Οι επιρρηματικές - εμπρόθετες προτάσεις όταν είναι μεγάλες.
Π.χ. Η ανθρωπότητα, έπειτα από αιώνες σκοταδισμού και περιόδους αμάθειας και προκαταλήψεων αναγεννήθηκε πνευματικά και οδηγήθηκε σε εποχές πολιτισμικής ακμής.
* Οι ασύνδετες, κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις.
Π.χ. Ήρθε, είδε, έφυγε.
* Οι αντιθετικές προτάσεις.
Π.χ. Ο άνθρωπος εύκολα κρίνει και κατακρίνει τους άλλους, αλλά πολύ δύσκολα προβαίνει σε αυτοκριτική.
* Οι παρενθετικές προτάσεις.
Π.χ. Η ανθρωπιά, είπε ο ομιλητής, έχει χαθεί στις μέρες μας.
* Οι εξής δευτερεύουσες: αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, υποθετικές, εναντιωματικές, συμπερασματικές.
Π.χ. Πέτυχες, διότι προσπάθησες υπερβολικά.
Π.χ. Όταν κανείς θέλει κάτι, μπορεί και να το πετύχει.
Π.χ. Πρέπει να κοπιάζει κανείς, για να πετυχαίνει τους στόχους του.
Π.χ. Θα τα καταφέρεις, αν καταλάβεις το μέγιστο των δυνατοτήτων σου.
Π.χ. Αν και προσπάθησε, δεν κατάφερε να πετύχει το στόχο του.
Π.χ. Πρέπει να προσπαθήσεις πολύ, ώστε να έχεις ένα καλό αποτέλεσμα.
* Οι παραθετικές αναφορικές προτάσεις (που δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα της πρότασης).
Π.χ. Η αστυφιλία, που εξακολουθεί βέβαια να συντελείται, ζημίωσε και ζημιώνει την εθνική μας οικονομία.
* Οι ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια, όταν είναι επεξήγηση.
Π.χ. Αυτό τονίζω ακριβώς, ότι πρέπει να αποφύγουμε άλλα λάθη.
Βάζουμε κόμμα πριν από τον σύνδεσμο και όταν:
~ μεσολαβεί κάποια παρενθετική κύρια ή δευτερεύουσα πρόταση
Π.χ. Η διαφήμιση παραποιεί την αλήθεια, είπε ο ομιλητής, και δημιουργεί ψευδαισθήσεις.
~ μεσολαβεί παράθεση ή επεξήγηση
Π.χ. Ο ομιλητής, γνωστός από τα βιβλία του, και ο βοηθός του κατέβηκαν από την εξέδρα.
~ αλλάζει το υποκείμενο
Π.χ. Η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, και οι υπεύθυνοι οφείλουν να μεριμνήσουν γι αυτό.
~ υπάρχει κίνδυνος να παρεξηγήσουμε το νόημα της φράσης
Π.χ. Καταπληκτικό έργο, με ταλαντούχους ηθοποιούς, νέους και αποτελεσματικούς πειραματισμούς. (με το κόμμα πριν από το και καταλαβαίνουμε ότι η λέξη νέους είναι προσδιορισμός στη λέξη ηθοποιούς και όχι στη λέξη πειραματισμούς).
Δεν χρησιμοποιούμε κόμμα:
~ Στη συμπλεκτική και διαχωριστική σύνδεση (και, μήτε, ούτε, είτε, ή).
Π.χ. Ούτε εμφανίστηκε ούτε ειδοποίησε ότι δε θα έρθει.
~ Πριν το συγκριτικό σύνδεσμο παρά
Π.χ. Είναι προτιμότερο να καταπονείται κανείς και να πετυχαίνει παρά το αντίθετο.
~ Πριν τις ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις.
Π.χ. Ανακοίνωσε ότι δε θα συμμετάσχει στη διοργάνωση.
Π.χ. Δε θέλω να αλλάξω τις αποφάσεις μου.
Π.χ. Φοβάμαι μήπως δεν τα καταφέρω.
Π.χ. Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρω.
~ Στις μετοχικές φράσεις, όταν αυτές είναι σύντομες.
Π.χ. Γελώντας από ευτυχία μπήκαν στο σπίτι.
~ Στις αναφορικές προσδιοριστικές προτάσεις (που είναι απαραίτητο συμπλήρωμα του λόγου).
Π.χ. Να ανακρίνετε όποιον θεωρείτε υπεύθυνο.
Σημείωση: Το μήνυμα αυτό γράφτηκε 16 χρόνια πριν. Ο συντάκτης του πιθανόν να έχει αλλάξει απόψεις έκτοτε.